Portekiz'de, 1974 yılında demokrasiye dönüşün ardından ikinci kez bir hükümet, güven oylamasında düşmüş oldu. İlk örneği ise 48 yıl önce, 1977'de gerçekleşmişti.
Henüz kuruluşunun üzerinden bir yıl geçmeyen ve sağ görüşlü bir azınlık hükümeti olan bu yönetimin çöküş nedeni, Başbakan Montenegro'nun kurduğu "Spinumviva" isimli aile şirketine yönelik yükselen yolsuzluk iddialarıydı. Bu şirketteki hisselerini, siyasete atıldıktan sonra eşine ve iki çocuğuna devretmişti.
Başbakan Montenegro, daha önce 21 Şubat'ta aşırı sağcı Chega ve 4 Mart'ta Portekiz Komünist Partisi (PCP) tarafından sunulan iki gensorunun Meclis’te reddedilmesine rağmen, azınlık hükümeti için güven oyu talebinde bulunmaya karar verdi. Bugün gerçekleştirilen oylamada, 142 "hayır", 88 "evet" oyu ile güvenoyunu alamayan hükümet, böylece düşmüş oldu.
Azınlık hükümetinde yer alan Sosyal Demokrat Parti (PSD) ve Hristiyan Demokratlar dışındaki partiler, yalnızca muhalefetteki Liberal Girişim (IL) güven oyu vermeyi kabul ederken; ana muhalefet Sosyalist Parti (PS), diğer muhalefet grupları olan PCP, Birleşik Sol (BE), Özgür (L), İnsanlar-Hayvanlar-Doğa (PAN) ile hükümeti kurarken destekleyen Chega karşı oy kullandı.
Hükümetin, güven oylamasını geri çekmek adına Başbakan Montenegro ve ana muhalefet lideri Pedro Nuno Santos'un bir araya gelmesi gerektiği ancak Montenegro hakkında öne sürülen iddialarla ilgili 15 gün süreli bir Meclis Araştırma Komisyonu kurulmasının önerisinin reddedildiği kaydedildi.
Meclis oturumunda bir konuşma yapan Başbakan Montenegro, Portekizlilerin erken bir seçimi istemediğini vurgulayarak, ana muhalefet partisi PS’yi "ekonomik istikrarı" bozmakla suçladı. Ayrıca, tekrar partisinin başbakan adayı olacağını duyurdu.
PS lideri Santos ise güven oylaması geri çekilmezse, Montenegro hakkında bir Araştırma Komisyonu kurulmasını şart koşarak, krizin baş sorumlusunun "şüpheleri ortadan kaldırmayan Montenegro olduğunu" belirtti. PS, 90 günlük bir Araştırma Komisyonu kurulmasını talep ederken, hükümetin önerdiği 15 günlük komisyonu ise "ciddiye alınamayacak kadar kısa" olarak değerlendirdi.
Oturumun ardından yapılan oylama sonucunda, hükümetin düşmesiyle birlikte Portekiz halkı, son üç yıl içinde üçüncü kez sandık başına gitmek durumunda kalacak. Portekiz Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa'nın 11 veya 18 Mayıs’ta erken seçim kararı vermesi bekleniyor.
Portekiz basınında bu sabah yayımlanan bazı anketlerde, hükümetin içinde bulunduğu krizin, ana muhalefet Sosyalist Parti'nin oylarını artırdığı ve bu durumda olası bir seçimin galibi olabileceği ifade edildi.
AZINLIK HÜKÜMETİ 1 YIL BOYUNCA VARLIĞINI SÜRDÜREMEDİ
Halihazırda AB Konseyi Başkanı görevinde bulunan Antonio Costa'nın, bir yolsuzluk soruşturmasında isminin geçmesinin ardından, 2015'ten bu yana sürdürdüğü başbakanlık görevinden Kasım 2023'te istifa ettiği ve 10 Mart 2024’te bir kez daha erken seçim yapılacağı duyurulmuştu.
Montenegro, yaklaşık 11 ay önce gerçekleştirdiği erken genel seçimlerin ardından, 80 milletvekili ile iktidara gelen Demokratik İttifak (AD) çatısı altında PSD (78) ve Hristiyan Demokratlar (2) ile birlikte 2 Nisan 2024’te azınlık hükümeti kurmuştu.
MONTENEGRO HAKKINDAKİ İDDİALAR
Portekiz medyasında yer alan haberlere göre, Montenegro'nun kurduğu ve 2022 yılında PSD’nin başkanı seçilmesinin ardından hisse devrini eşine ve iki çocuğuna yaptığı Spinumviva, ülkede birçok otel ve kumarhane imtiyazına sahip olan Solverde firması ile bazı iş birlikleri gerçekleştirmiş; Montenegro'nun, 2018-2022 yılları arasında devletle kumarhane imtiyazları konusundaki müzakerelerde Solverde'nin yasal temsilcisi olduğu iddiaları ortaya atılmıştır.
Solverde, bu haberlerin ardından 4 Mart’ta, "şirket ismini korumak" amacıyla Spinumviva ile olan sözleşmesini iptal ettiğini duyurdu.
